Nhuỵ lưỡi lá nhỏ: dùng trị sưng amydal cấp tính

Nhuỵ lưỡi lá nhỏ, Thiệt thư lá nhỏ, Hương như – Glossogyne tennifolia Cass., thuộc họ Cúc – Asteraceae.

Mô tả

Cây thảo sống nhiều năm, cao 15 – 30cm hay hơn. Lá mọc chụm ở gốc thân, dài 4 – 8cm, không lông; phiến xẻ thành đoạn hẹp dài 7 – 15mm; cuống lá dài 2 – 4,5mm;, các lá ở thân dài 2,5 – 4cm, cùng chia thành đoạn. Cụm hoa đầu 6 – 8mm trên cuống mảnh, dài 4 – 8cm; lá bắc 3 – 4mm; có vẩy giữa các hoa; hoa ngoài hình môi, các hoa trong hình ống, lưỡng tính. Quả bế đen, cao 5mm, có 2 gai có móc ngược.

Ra hoa vào mùa hè và mùa thu

Bộ phận dùng

Toàn cây – Herba Glossogynes Tennifoliae.

Nơi sống và thu hái

Loài phân bố ở Trung Quốc, Philippin, Malaixia và Việt Nam. Ở nước ta, cây mọc trên các đồi cát ven biển Thanh Hoá, Quảng Ngãi. Thu hái toàn cây vào mùa hè và thu; rửa sạch, phơi khô.

Tính vị, tác dụng

Vị ngọt, hơi đắng, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt giải độc, khư ứ hoạt huyết, lợi thấp tiêu thũng.

Công dụng

Ở Trung Quốc, cây được dùng trị: 1. Sưng amygdal cấp tính; 2. Viêm lợi răng; 3. Viêm nhánh khí quản; 4. Viêm ruột, ỉa chảy; 5. Viêm niệu đạo.

Liều dùng

10 – 15g, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài trị herpet mọc vòng, mụn nhọt, viêm mủ da, đòn ngã tổn thương. Giã cây tươi đắp tại chỗ đau.

Đơn thuốc

Sưng amygdal cấp: Dùng lượng rễ cây với rễ cây Đơn buốt bằng nhau, cùng với một ít Long não Dryobalanops, tán bột và thổi vào họng.

Herpet mọc vòng: Rửa sạch cây tươi, giã nát, chiết dịch dùng xoa.